Klapy i okna stosowane do oddymiania grawitacyjnego

14-05-2025

Znaczenie systemów oddymiania w ochronie przeciwpożarowej

Pożar jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla budynków i ich użytkowników. Otwarty ogień rozprzestrzenia się bardzo szybko, a kontrolowanie go staje się coraz trudniejsze wraz z upływem czasu. Jeszcze większe zagrożenie stanowi jednak dym i toksyczne gazy powstające podczas spalania, które ograniczają widoczność, utrudniają ewakuację i mogą prowadzić do zatrucia. Z tego powodu współczesne obiekty budowlane wyposażane są w systemy oddymiania grawitacyjnego, mające na celu szybkie odprowadzenie dymu i gorących gazów na zewnątrz budynku.

Klapy dymowe jako element systemu oddymiania

Podstawowym elementem takich systemów są klapy dymowe (zwane także klapami oddymiającymi lub oknami oddymiającymi). To specjalnie zaprojektowane otwory montowane w górnych partiach obiektów, najczęściej w dachach lub w górnych częściach ścian. Na co dzień mogą pełnić rolę dodatkowych okien do przewietrzenia budynku oraz zastępstwo dla świetlików dachowych, które zwiększają powierzchnię dostępu dla światła słonecznego.
W sytuacji pożaru otwierają się automatycznie, tworząc kanał ujścia dla dymu i gorącego powietrza. Dzięki temu poprawiają warunki widoczności i temperatury w dolnych partiach budynku, co znacznie ułatwia ewakuację ludzi i działania służb ratowniczych.

Wymagania prawne i normy dotyczące klap dymowych

Zastosowanie klap dymowych regulują przepisy prawa budowlanego oraz odpowiednie normy przeciwpożarowe.
Urządzenia te muszą:

posiadać atest oraz certyfikat zgodności z normami europejskimi (np. EN 12101),
być częścią kompletnego systemu oddymiania, powiązanego z czujnikami dymu, centralą sterującą i systemem napędowym,
być stosowane obowiązkowo m.in. w budynkach użyteczności publicznej, obiektach handlowych, halach produkcyjnych, garażach oraz na klatkach schodowych.

Ich montaż oraz eksploatacja powinny być realizowane zgodnie z projektem opracowanym przez specjalistę ds. ochrony przeciwpożarowej.

Jak działają klapy dymowe?

Podczas pożaru system czujników wykrywa obecność dymu lub wzrost temperatury. Następnie automatyczny układ sterowania uruchamia otwarcie klap dymowych, umożliwiając grawitacyjne unoszenie się dymu i jego odprowadzenie na zewnątrz. W rezultacie zmniejsza się stężenie toksycznych gazów, poprawia się widoczność w strefach ewakuacyjnych, temperatura w obiekcie obniża się, a ryzyko rozprzestrzeniania pożaru znacząco spada.

Klapy mogą być również uruchamiane ręcznie – z poziomu centrali sterującej lub za pomocą przycisku oddymiania.

Dlaczego klapy są tak istotne?

Klapy i okna oddymiające stanowią kluczowy element każdego nowoczesnego systemu ochrony przeciwpożarowej. Ich prawidłowe zaprojektowanie, certyfikacja i montaż są niezbędne, aby zapewnić skuteczne odprowadzenie dymu, zwiększyć bezpieczeństwo ludzi oraz ograniczyć szkody spowodowane pożarem.

Właściwie dobrane i konserwowane klapy dymowe mogą pełnić funkcję zarówno elementu bezpieczeństwa, jak i praktycznego rozwiązania poprawiającego komfort użytkowania budynku.